بیمه می‌تواند روشی برای پس‌انداز در آینده باشد. در واقع افراد می‌تواند با پرداخت حق بیمه خود و ثبت‌نام در انواع بیمه‌های تامین اجتماعی برای آینده خود برنامه بهتری را تداعی ببینند. سازمان تامین اجتماعی در کل دو نوع بیمه اجباری و اختیاری را برای افراد ارائه می‌دهد. بیمه اختیاری تنها برای افرادی ارائه می‌شود که تحت پوشش هیچ بیمه دیگری نباشند. بیمه اجباری نیز مختص کارفرماها است تا کارگران خود را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهند. بیمه مشاغل آزاد نیز برای آن دسته افرادی است که بنا بر دلایلی قادر به استفاده از بیمه اجباری نیستند.
بیمه مشاغل آزاد چیست؟
بیمه مشاغل آزاد از زیرمجموعه‌های بیمه تامین اجتماعی است و برای افرادی ارائه می‌شود که بنا بر دلایلی قادر به استفاده از سایر بیمه‌های اجباری نیستند. برای مثال، افرادی که خودشان کارفرما هستند، می‌توانند به اختیار خود از مزایای این بیمه بهره‌مند شوند. بیمه مشاغل آزاد یا همان بیمه خویش‌فرما مزایای مشابهی با بیمه‌های بازنشستگی دارد. در این بیمه نیز افراد تحت تکفل ملزم به پرداخت حق بیمه خود هستند.
بیمه مشاغل آزاد با نرخ ۱۴ درصد در قبل و بعد از بازنشستگی محاسبه می‌شود. برای استفاده از بیمه مشاغل آزاد باید سن افراد حداکثر تا ۵۰ سال باشد. همچنین اگر متقاضی این بیمه، سابقه بیش از پنج سال برای پرداخت بیمه داشته باشند، نرخ حق بیمه او با دیگران متغییر خواهد بود. البته توجه داشته باشید که این قانون برای بیمه‌های اجباری وجود ندارد. همچنین میزان حقوق بازنشستگی بعد از اتمام پرداخت بیمه مشاغل آزاد، با توجه به سابقه بیمه و نوع آن متغییر خواهد بود.
بیمه اختیاری چیست؟
همانطور که از نام بیمه اختیاری مشخص است، کاملا اختیاری بوده و اشخاص می‌توانند باتوجه به صلاح‌دید خود اقدام به ثبت‌نام و استفاده از مزایای آن نمایند. در این نوع بیمه هیچ اجباری وجود ندارد و افراد ملزم به دریافت آن نیستند. برای دریافت بیمه اختیاری نیز باید از طریق سازمان تامین اجتماعی اقدام کنید. البته مراحل پرداخت و دریافت این نوع بیمه نیز مشابه سایر بیمه‌های تامین اجتماعی است؛ اما نرخ پرداختی و دریافتی آن متغیر خواهد بود. شما بعد از ثبت‌نام در بیمه اختیاری باید به صورت ماهانه یا سالانه مبلغی را پرداخت کنید و بعد از چندین سال، بازنشسته شده و حقوقی را به صورت ماهیانه از سوی سازمان تامین اجتماعی کسب نمایید.
تفاوت بیمه اختیاری با بیمه مشاغل آزاد
یکی از تفاوت‌های اصلی بیمه اختیاری با بیمه مشاغل آزاد در درصد پرداخت حق بیمه مشاغل آزاد و اختیاری است. در بیمه اختیاری ۲۷% برای تمامی خدمات محاسبه می‌شود که از انواع این خدمات می‌توان به مواردی چون هزینه پروتز و اروتز، هزینه از کارافتادگی، مستمری بازنشستگی و خدمات کفن و دفن اشاره کرد. ناگفته نماند که هزینه‌های تمامی خدمات بعد از بررسی شرایط و نوع خدمت برای فرد ارائه می‌شود. در واقع درصد پرداختی هر خدمتی با دیگری متفاوت خواهد بود. برای مثال؛ تاکنون سازمان تامین اجتماعی برای بیمه مشاغل آزاد نرخ ۱۸% را در نظر گرفته است. البته درصدهای بیمه اختیاری و بیمه مشاغل آزاد در شورای عالی تصویب می‌شود و ممکن است در سال‌های بعدی کم یا زیاد شود.
تفاوت بیمه اختیاری با بیمه اجباری
در حالت کلی در سازمان تامین اجتماعی بیمه‌ها در دو نوع اختیاری و اجباری دسته‌بندی می‌شوند. هنگامی که فردی در کارگاه یا شرکتی مشغول به کار باشد، کارفرما باید او را بیمه نماید. این بیمه طبق قانون کار بایستی توسط کارفرماها اجرا شود؛ ازاین‌رو به آن بیمه اجباری گفته می‌شود. بیمه اجباری برای حمایت از نیروی کار توسط دولت تعیین شده است و همه ملزم به رعایت و انجام آن هستند. بیمه اختیاری در واقع به صورت اختیاری بوده و افراد اجباری در دریافت آن نخواهند داشت و اشخاص بر اساس شرایط و نیاز خود می‌توانند در این زمینه تصمیم بگیرند.
ناگفته نماند که بیمه بیکاری تنها به افرادی که دارای بیمه اجباری هستند، تعلق می‌گیرد. زمانی که کارفرما کارگرد خود را اخراج می‌کند، آن شخص می‌تواند از مزایای بیمه بیکاری بهره‌مند شود. از دیگر تفاوت‌های بیمه اختیاری با بیمه اجباری می‌توان به نرخ هزینه‌های بیمارستان اشاره کرد. افرادی که دارای بیمه اختیاری هستند تنها باید ۱۰ درصد از مبلغ مخارج بیمارستان خود را بپردازند، اما تمامی هزینه‌های بیمارستان برای افراد مشمول در بیمه اجباری رایگان خواهد بود.
شرایط بیمه اختیاری با مشاغل آزاد
برای بیمه مشاغل آزاد افراد حداکثر باید ۵۰ سال سن داشته باشند و اگر سنین اشخاص بالاتر از ۵۵ سال باشد برای این اضافه سنی خود باید حق بیمه بیشتری را پرداخت نمایند. برای مثال، اگر شخصی بالاتر از ۵۷ سال سن داشته باشد بایستی ۲ سال بیشتر مبلغ بیمه را به صورت ماهیانه پرداخت نماید. بیمه اختیاری شرایط سنی خاصی ندارد و افراد در هر سنی می‌توانند اقدام به استفاده از مزایای آن نمایند.
از دیگر قانون‌هایی که در بیمه مشاغل آزاد وجود دارد؛ اما در بیمه اختیاری دیده نمی‌شود می‌توان به محاسبه درصدهای حق پرداخت بیمه باتوجه به سوابق انتقالی از سایر صندوق‌ها اشاره کرد. ناگفته نماند که در صورت تقلبی بودن مدارک فرد برای بیمه اختیاری، در مدتی کوتاه بیمه شخص قطع خواهد شد که این قانون برای بیمه مشاغل آزاد نیز تعیین شده است.
هزینه پرداختی برای بیمه مشاغل آزاد و اختیاری
هزینه پرداختی در جهت بیمه اختیاری در سال ۱۴۰۲، ۲۷ درصد تعیین شده است. البته هزینه پرداختی برای بیمه مشاغل آزاد بر طبق میزان حقوق بازنشستگی اشخاص تعیین خواهد شد و نمی‌توان درصد و رقم ثابتی را برای آن بیان کرد. توجه داشته باشید که در بیمه مشاغل آزاد اگر میزان حقوق خود را بالاتر مشخص کرده باشید بایستی حق بیمه بیشتری را نیز پرداخت نمایید.
نحوه ثبت نام برای بیمه های مشاغل آزاد و اختیاری
شرایط، مدارک و نحوه ثبت‌نام برای هردو بیمه مشاغل آزاد و اختیاری مشابه است و متقاضی با مراجعه به سامانه سازمان تامین اجتماعی می‌تواند نوع بیمه را انتخاب کند و مراحل مربوط به ثبت‌نام آن را طی نماید. برای ثبت‌نام هر دو بیمه باید مدارکی را اسکن کرده و در سامانه بارگذاری کنید و فرم‌های مرتبط را پر نمایید. حداکثر تا دوماه مدارک و مشخصات شما مورد بررسی قرار گرفته و استحقاق یا عدم استحقاق آن مشخص خواهد شد. شما می‌توانید در کافی نت آنلاین تمامی خدمات مربوط به بیمه را به کارشناسان مجموعه بسپارید.
سخن پایانی
سازمان تامین‌اجتماعی برای افراد انواع بیمه را آماده کرده تا اشخاص باتوجه به شرایط کاری خود بتوانند از بیمه متناسب با شرایط خود بهره‌مند شوند. بیمه اختیاری مشمول افرادی است که کارفرمایی ندارند و خودشان صاحب کاری هستند. مراحل ثبت‌نام در انواع بیمه تامین اجتماعی یکسان است و شما برای هرکدام باید مدارکی را ارائه دهید.
